Đọc Trà Kinh của Vũ Thế Ngọc

Bạn đọc thân mến,

Nếu bạn đọc được bài viết này, bằng một cách tình cờ nào đó qua những nẻo đường trên Internet, chắc hẳn là bạn là người có lòng quan tâm, hay ít nhất là một chút tò mò, đến thú thưởng thức trà.

Và nếu quả thật là như vậy, thì tôi cũng chắc hẳn là bạn sẽ rất thú vị khi mở Trà Kinh của Vũ Thế Ngọc(VTN) và rơi vào thế giới của ông. Một thế giới tràn ngập hương trà, thấm đẫm tình yêu với những giọt trà, với trà Việt, với văn hóa Việt và nguồn cội.

Tôi đã đọc cuốn sách 2 lần, mỗi lần đọc, đều có cảm giác như mình là Alice vừa lạc vào xứ sở thần tiên. Hành trình xuyên qua chốn thần tiên ấy được dẫn dắt bởi lối kể chuyện chân phương, bình dị nhưng uyên thâm của tác giả, đầy thú vị và hân hoan.

Khởi nguồn từ hình ảnh một nhành tre và vài dòng tâm huyết, VTN dắt chúng ta đi xuyên qua thời gian, tìm về nguồn gốc của cây trà và lịch sử phát triển của tục uống trà qua các thời Đường, Tống, Minh Thanh đến hiện tại. Dù quả là thú vị khi khám phá rằng Việt Nam mới chính là một trong những địa danh nguồn cội của cây trà; bạn cũng sẽ không tránh khỏi băn khoăn khi VTN chỉ đề cập đến lịch sử phát triển của tục uống trà tại Trung Quốc mà không hề nói đến quá trình này tại Việt Nam. Băn khoăn để rồi ngậm ngùi khi biết rằng, chúng ta hầu như không có một tác phẩm nào của Việt Nam do cha ông để lại về cây trà để tham khảo. VTN có đưa ra một vài lý do giải thích, nhưng cho dù với lý do nào, sự thiếu hụt phần hiểu biết về lịch sử này trong một đất nước có mấy ngàn năm uống trà, cũng là một điều đáng tiếc cho chúng ta.

Sau hành trình hàng ngàn năm dọc theo quá trình phát triển của cây trà, VTN tiếp tục đem bạn vào một thế giới đầy màu sắc của các loại trà, trà cụ, các cách thưởng trà từ xưa đến nay. Bạn sẽ đắm chìm trong những câu chuyện miên man về các loại trà, từ chè lá, đến trà bánh rồi trà xanh, trà đen. Bạn sẽ biết được cách đọc phẩm chất của trà qua các tên trà nổi tiếng. Bạn sẽ trôi vào trong thế giới của trà cụ, từ những ngày xa xưa với những làng nghề nhỏ bé, đỏ lửa nung qua bao thời vua chúa đến ngày nay, khi kỹ thuật, công nghệ và mạng lưới vận chuyển đã đưa chúng đến tràn ngập với người yêu trà khắp nơi trên thế giới. Bạn sẽ được biết thêm về những tinh túy của nghệ thuật thưởng trà. Biết, để rồi hiểu rằng chẳng hề cầu kỳ, lễ nghi bí hiểm vẫn đang được rao bán, nghệ thuật thưởng trà thật ra rất tinh tế, đơn sơ và đẹp như cốt lõi bình dị của cuộc sống vậy.

VTN dành 30 trang cuối của cuốn sách để nói về Trà Việt. Cũng như đất nước và con người của chúng ta, Trà Việt đơn sơ, mộc mạc và giản dị. Giản dị và đáng yêu như cách VTN dịch một bài thơ nổi tiếng của Bạch Cư Dị (nhà thơ nổi tiếng Trung Quốc) vậy:

Bé xinh bơi thuyền nhỏ

Hái trộm sen trắng về

Thơ ngây không biết dấu

Mặt bèo một đường đi.

Điều thú vị nhất với tôi trong quãng thời gian đọc Trà Kinh là mỗi buổi sáng 30 phút trước khi đi làm pha một bình trà, nghe tiếng sóng biển dạt dào và chìm vào trong thế giới trà của VTN. Tôi đã đọc Trà Kinh hai lần, mỗi lần mở cuốn sách ra, đều giống như đang thưởng thức một ly trà ngon và được nhẩn nha nói chuyện với bạn hữu vậy.

Cả một thế giới trà rộng lớn cả về không gian lẫn thời gian đã được VTN gói gọn lại trong 200 trang sách. Cô đọng, giản dị, thú vị nhưng uyên thâm, cuốn sách giúp ta cảm nhận rất rõ về tinh túy của nghệ thuật thưởng thức trà phương Đông. Không chỉ thế, nó cũng cho ta thấy được một góc tâm hồn đẹp, tinh tế và đáng trân trọng của tác giả.

Đây là một cuốn sách hợp với tất cả những ai quan tâm đến việc thưởng trà, dù là mới bắt đầu hay đã là gắn bó lâu năm, bởi cuốn sách ẩn chứa rất nhiều tầng ý nghĩa, đủ để chia sẻ và làm thú vị bất kỳ ai.

Hành trình về phương Đông

Bạn đọc thân mến,

Hôm nay là chiều 30 tết năm Tân Mão. Sau một năm quay cuồng bận rộn với bao lo toan, bon chen và mệt mỏi với bao bụi bặm ô nhiễm, dòng người tứ xứ cuối cùng đã quay trở lại quê hương, trả lại cho Sài Gòn màu nắng ngọt ngào và vẻ đẹp trong trẻo bình dị vốn có của nó.

Đây cũng là thời điểm thích hợp để viết lại những cảm nhận của tôi về cuốn sách này.

Trước tiên, để tránh những giả định, những nghi ngờ và những tranh luận không cần thiết cho các bạn đọc mới, chúng ta hãy lưu ý rằng HTVPD không phải là bản dịch tác phẩm Life and Teaching of the Masters of The Far East của Baird T.Spalding như thường được giới thiệu. Cho đến nay, người ta vẫn không hề tìm được bất cứ một tác phẩm nào của Baird T.Spalding có nội dung tương ứng với HTVPD. Tạm gác sang một bên yếu tố nguồn gốc, HTVPD là một tác phẩm có đời sống bền bỉ từ suốt những năm 70 đến nay và tạo ra những tác động tích cực đến đời sống, nhận thức của độc giả trên phương diện học làm người. Vào năm 2009, một nhóm dịch giả Việt Nam đã dịch ngược tác phẩm HTVPD sang tiếng Anh dưới cái tên "Journey to the East". Tác phẩm này hiện đã có bán trên Amazon. Tuy nhiên, xếp hạnh của nó thấp và nhận xét của độc giả cũng không mấy khả quan so với chuỗi tác phẩm của Baird T.Spalding.

Sẽ thật khó để nói với các bạn rằng đây là một tác phẩm hay. Tuy nhiên, với tôi, đây là một tác phẩm dễ đọc và khá thú vị. Các bạn có thể tìm nguyên tác tại đây và những thông tin về tác phẩm gốc ở đây.

Nói một cách trung thực, những điều nêu ra trong HTVPD không mới. Bạn có thể tìm thấy chúng  rải rác ở nhiều nơi. Tuy nhiên, ưu điểm của HTVPD là nó gom góp được khá nhiều sự thông thái đáng lưu ý trong hành trình trở về với cội nguồn tâm linh và xâu chuỗi chúng lại trong 1 câu chuyện thú vị mang màu sắc kỳ bí, có cả yếu tố hiện đại, tôn giáo, thần thoại, ảo thuật và kiếm hiệp Kim Dung. Trong đó, mỗi sự thông thái được lồng vào trong 1 chương sách mà khi đọc xong, bạn như vừa học được một bài học hay. Khi nghiền ngẫm những bài học từ đó, tạm bỏ qua các yếu tố hiện đại, tôn giáo, thần thoại, ảo thuật và kiếm hiệp, bạn đã có 1 lưng vốn kha khá cho hành trình tìm về với cội nguồn.

Với riêng cá nhân tôi, cuốn sách này mở ra cho tôi những suy ngẫm mới mẻ về sự vô biên và những sức mạnh kỳ bí ẩn chứa trong bản thân vũ trụ cũng như mỗi sự vật bao hàm trong đó. Những sức mạnh mà chúng ta, với sự giới hạn của giác quan, của tư duy, chưa thể nhận biết và chứng minh một cách khoa học.

Mỗi chương trong cuốn sách có thể coi như một bài thuyết giảng nhỏ về cách làm người. Giản dị, gần gũi và dễ hiểu, tác giả gói gọn những nội dung sâu sắc lại thành những câu chuyện có thể được hấp thụ và thẩm thấu bởi mọi đối tượng người nghe.

Tôi đặc biệt thích thú các chương 4,5,6,7.  Chúng là những bài thuyết giảng cô đọng và đầy cảm hứng về minh triết, về hạnh phúc, về sáng tạo, cách thưởng thức cái đẹp, cũng như khám phá vẻ đẹp nội tâm và tu dưỡng tinh thần. 

Không phải ngẫu nhiên mà cuốn sách đã được lưu truyền phổ biến qua mấy chục năm nay, với bao tầng lớp người đọc và luôn mang lại cảm xúc cũng như những giá trị tích cực cho cách sống của họ. Không phải ngẫu nhiên mà dù là một tác phẩm hư cấu so với bản gốc tiếng Anh, cuốn sách vẫn tìm được 1 đời sống của riêng nó, và quay trở lại với độc giả tiếng Anh như một tác phẩm riêng biệt "Journey to the East".

Nếu có điều gì nuối tiếc, đó chính là sự không rõ ràng trong nguồn gốc của tác phẩm. Trong khi hầu hết các giới thiệu tiếng Việt trên Internet hiện nay nêu HTVPD như là bản dịch của tác phẩm Life and Teaching of the Masters of The Far East của Baird T.Spalding, đây không phải là sự thật, hoặc ít nhất là một sự thật chưa được chứng minh.

Tôi nghĩ, độc giả có quyền được biết điều đó. Thêm nữa, nếu là một tác phẩm độc lập, HTVPD cũng có quyền tự hào về những giá trị riêng của bản thân.